Herstel je balans: werken met polariteiten

Voorbeeld uit mijn praktijk

In deze blog beschrijf ik een voorbeeld van een HSP professional uit mijn praktijk die bij mij kwam met een vraagstuk over moeizame samenwerking met een collega die haar veel stress bezorgde. Tijdens de coaching heb ik polariteiten ingezet om de balans in de klant te herstellen met behulp van onder andere Voice Dialogue [1] en het kernkwadrant [2].

Wat zijn polariteiten?

Polariteiten zijn tegenpolen die bij elkaar horen. Bijvoorbeeld licht – donker, moed – angst. Ik mijn praktijk hoor ik regelmatig dat klanten in contact met anderen afwijzing, onbegrip of conflicten ervaren. Als voorbeeld neem ik in deze blog een klant uit mijn praktijk die een moeizame samenwerking met een collega ervaart. Dit geeft haar veel stress en ze piekert veel. Ze beschrijft haar collega als autoritair, manipulatief, niet aardig en ambitieus.

Welke waarden, kwaliteit en mechanismen spelen in deze situatie een rol?

Vanuit een recente situatie op het werk van deze professional starten we met het onderzoeken van haar werkwaarden. Haar waarden blijken het tegenovergestelde te zijn van de waarden die ze haar collega toeschrijft. Ze komt uit bij de waarden harmonie bewaken en aardig zijn. Daarna geven we het meest prominente deel een stem met Voice Dialogue. Met Voice Dialogue is het mogelijk om de verschillende delen in jezelf een stem te geven om dit deel beter te leren kennen. We gaan allereerst na wat de functie is van dit deel in het leven van de klant. Vervolgens onderzoeken we aan welk overlevingsmechanisme dit deel verbonden is. De klant ervaart in deze oefening hoe ze zich voelt als ze dit deel, deze kant van zichzelf helemaal de ruimte geeft. Ze wordt zich bewust dat aardig zijn een belangrijke kant in haar is die sterk ontwikkeld is. Het is een kwaliteit die haar veel brengt en gebracht heeft. Deze ervaring verruimt haar bewustzijn en helpt haar bij het herkennen van deze kant in het dagelijks leven en op het werk.

Welke kwetsbaarheid hangt samen met dit overlevingsmechanisme?

In een volgend gesprek besteden we aandacht aan de kwetsbaarheid die door het overlevingsmechanisme van altijd aardig zijn beschermd werd. Welke dreiging of gebeurtenis uit de jeugd hangt hier mee samen? Voor deze klant is de valkuil van aardig zijn het pleasen of behagen van anderen. Dit pleasen en behagen is verbonden aan vele ruzies en geweld tussen haar ouders in haar gezin van herkomst. ‘Gedoe’ waarvoor ze hen en zichzelf wilde beschermen door aardig te zijn. In het coachtraject bij LIEVScoaching leert ze met gerichte oefeningen zelf voor haar eigen kwetsbaarheid (en haar innerlijk kind) te zorgen. Hierdoor kan dit (primaire) deel in haar stap voor stap meer tot rust komen en meer ontspannen.

Hoe kunnen we dit overlevingsmechanisme terug zien in het hier en nu?

Steeds blijkt dat als het niet lukt om goed te functioneren, of dit privé of in de werksituatie is, we de verdrongen kant niet of onvoldoende kennen. In de beschreven situatie is dit de egoïstische kant. Op een bepaald moment ervaren we dat we iets missen als we alleen leven vanuit onze overlevingsmechanismen (zoals het behagen van anderen). Dit geldt voor ons als individu maar ook voor collega’s in organisatieverband waarbij bepaalde werkwijzen wel en andere niet gewenst zijn. Zonder begrip voor de verstoten delen in jezelf, bestaat er ook geen begrip voor aspecten daarvan die we tegenkomen bij anderen. Als je deze delen in jezelf niet goed kent, loop je risico om in de omgang hiermee tegen obstakels aan te lopen. Vanuit het gedachtengoed van Ofman [2] komt de overtrokken tegenpool terug in het begrip ‘allergie’.

Hoe herkennen we de polariteit?

Na het herkennen van de kwaliteit, de valkuil en allergie ontstaat er in het bewustwordingsproces van de klant vaak als vanzelf meer ruimte om op zoek te gaan naar de polariteit. Ofman noemt dit bij de kernkwadranten: de uitdaging. Dit deel is vaak verdrongen en vormt de tegenpool van de eerder beschreven overlevingskant van de kwaliteit; aardig zijn. De valkuil pleasen en behagen van anderen is verbonden aan de vroeger ervaren kwetsbaarheid om zichzelf en anderen te beschermen tegen ruzies en geweld. De allergie die we minachten bij een ander, de egoïstische kant, is hierdoor verdrongen.

Wat is de polariteit van de kwaliteit aardig zijn?

Terug naar het coachgesprek en het zoeken naar de minder ontwikkelde, verstoten kant. In de beschreven situatie gaat het om de polariteit van ‘aardig zijn’. Ook deze kant krijgt via Voice Dialogue een stem en geeft aan dat het in de klant te maken heeft met ‘grenzen stellen’. Dit deel in de klant laat weten dat het meestal geen kans krijgt. Verder geeft het aan dat door als grenzen stellen meer aanwezig te mogen zijn, de klant minder stress zal ervaren en meer energie zal hebben. Deze informatie is een enorme eyeopener voor de klant. Door dit deel podium te geven en beter te leren kennen wordt de klant zich meer bewust van dit verstoten deel in haar.

Hoe ontstaat er meer balans?

Nader onderzoek laat zien dat voor het ervaren van balans in ons leven we beide kanten nodig hebben. Het is dus van belang dat we beide kanten van de polariteit in onszelf leren kennen. Indien een van beide polen afgewezen, miskend of verdrongen wordt, ontstaat er een interne disbalans en voelen we ons moe of we raken burn-out. Wanneer beide polariteiten er mogen zijn is er sprake van eenheid. Het is niet of-of, maar en-en.

Als de polariteiten verbonden worden krijgen kwaliteiten en uitdagingen evenveel aandacht waardoor valkuilen en allergieën verdwijnen en de klant een keuze ervaart om beide polen in de juiste verhouding in te zetten. Door een groter bewustzijn van de verbinding tussen beide polen kan er evenwicht ontstaan en dat zorgt voor energie. Door de energieën in een polariteit in coaching te ervaren en te leren hanteren kunnen ze in het bewustzijn geïntegreerd worden.

Wat levert het werken met polariteiten op voor HSP professionals?

Om een verstoorde balans te herstellen is het dus zinvol om naar polariteiten te kijken. Wanneer de ene kant meer ontwikkeld is dan de andere, ligt de oorzaak daarvan vaak in onze jeugd. Bepaald gedrag is meer aangemoedigd en beloond, ten koste van ander gedrag. We ontwikkelen het beloonde gedrag en worden daar vaak ook erg goed in. Soms baseren we er ook onze beroepskeuze op. Nadeel hiervan is dat de polariteit van het ontwikkelde gedrag niet zo in beeld en het bewustzijn komt. Door het vergroten van het bewustzijn en het leren kennen van dit deel komt er meer energie vrij en ontstaat er keuzevrijheid. We ontwikkelen minder allergieën en minder last van conflicterende situaties waardoor we in onszelf meer in balans blijven.

Wat leverde het werken met polariteiten deze klant op?

Door beide delen (aardig zijn en grenzen bewaken) in haarzelf beter te leren kennen, te voelen en te ervaren is de klant zich bewust geworden van het verschil tussen de delen in relatie tot het ontstaan van haar overlevingsmechanisme vanuit vroegere ervaringen in haar jeugd. Ze ervaart daardoor nu meer keuze om aardig te zijn of soms grenzen te stellen in het werk maar ook privé. Door gedurende het coachtraject te oefenen met grenzen stellen en deze kant meer te ontwikkelen kunnen eerdere ervaringen stap voor stap herschreven worden met nieuwe overtuigingen. In de praktijk blijkt dat de samenwerking met deze collega steeds soepeler verloopt en de klant minder stress en meer balans ervaart in haar werk en leven.

Ben je opzoek naar meer balans in je leven?

Wil je je balans herstellen en ben je bereid om je bewustzijn te vergroten en te onderzoeken welke kant in jou je meer kunt leren ontwikkelen waardoor je keuze en regie gaat ervaren? Zet dan een eerste stap naar leiderschap en kijk op www.lievscoaching.nl voor meer informatie over individuele HSP (loopbaan)coaching als particulier of via het werk en plan een gratis kennismakingsgesprek met LIEVScoaching of neem gerust contact met me op. Tip: schrijf je ook in voor de LIEVSnieuwsbrief. Een mailing vol persoonlijke verhalen, tips, inspiratie en activiteiten.

[1] Voice Dialogue is een methode ontwikkeld door Hal en Sidra Stone en is gebaseerd op de gedachte dat we als mens uit verschillende delen bestaan. Ieder deel, ik of subpersoonlijkheid heeft een eigen wil, eigen gedachte, gevoelens en een eigen stem. Deze delen zijn gerangschikt in polariteiten.

[2] Kernkwadranten zijn bedacht door Daniel Ofman en geven inzicht in jouw kwaliteiten en ergernissen. Het maakt onderscheid in kwaliteit, valkuil, allergie en uitdaging. Dit middel is buitengewoon effectief als je de samenwerking binnen jouw team wilt verbeteren of als je jezelf beter wilt leren begrijpen.